Tito Haterio Nepote

cónsul del Imperio romano

Tito Haterio Nepote Atinas Probo Publicio Mateniano (en latín: Titus Haterius Nepos Atinas Probus Publicius Matenianus) fue un senador y general romano, que desarrolló su carrera política bajo los imperios de Trajano, Adriano y Antonino Pío. Fue cónsul suffectus en el año 134 como colega de Lucio Roscio Páculo, sucediendo inmediatamente a Lucio Julio Urso Serviano y a Tito Vibio Varo.[1]​ Según una inscripción encontrada en Fulginia en Umbría, supuestamente su ciudad natal, recibió una ornamenta triunphalia por una victoria militar no especificada.

Tito Haterio Nepote
Información personal
Nacimiento Siglo Ijuliano Ver y modificar los datos en Wikidata
Fallecimiento Siglo IIjuliano Ver y modificar los datos en Wikidata
Información profesional
Cargos ocupados

Vida editar

Para conocer sus orígenes, hay que tener en cuenta que conocemos al caballero romano Tito Haterio Nepote, quien fue praefectus del Egipto romano del año 120 al 124, pero claramente era una persona diferente del senador Nepote.

La primera inscripción que atestigua al Nepote senador proviene de los registros de la cofradía de los Hermanos Arvales de 118[2]​ y 119,[3]​ sacerdocio que solo estaba abierto a senadores, no équites, y solamente los caballeros podían ser prefectos de Egipto. Por el nombre es posible que el prefecto fuera el padre biológico del senador, pero su grado de parentesco nos es, efectivamente, desconocido.

Después, el primer cargo conocido fue el gobernador de Arabia Petraea, de rango pretorio,[4]​ porque su nombre aparece en dos papiros recuperados de la Cueva de las Letras en el desierto de Judea, fechados el 17 de noviembre de 130 y el 9 de julio de 131. Werner Eck admite la posibilidad de que Nepote reemplazara al anterior gobernador Lucio Aninio Sextio Florentino, quien había fallecido en el cargo después del 2 de diciembre de 127.[5]​ Una inscripción encontrada en Jerash, dedicada a Nepote mientras era gobernador, se dirige a él como cónsul, lo que implica que era cónsul en ausencia, o cuando aún era gobernador de Arabia.[6][7]

La inscripción de Fulginiae[8]​ registra que Nepote había sido admitido en el Colegio de los Pontífices, probablemente después de su consulado. Más tarde, fue nombrado gobernador de Pannonia Superior, lo que está atestiguado por otro diploma militar; Géza Alföldy fecha este mandato desde 137 hasta alrededor de 141.[9][10]

Aunque su esposa no ha sido identificada, Nepote fue el padre de Tiberio Haterio Saturnino, cónsul sufecto en 164.[11]

Ornamentos triunfales editar

Los eruditos anteriores presumieron que Nepote había recibido los ornamentos triunfales por una victoria contra una invasión de alamanes mientras era gobernador de Panonia Superior, y se explicaba porque Lucio Elio César, heredero designado de Adriano antes de su selección de Antonino Pío, había sido estacionado en el Danubio por un año. Sin embargo, en un artículo publicado en 1999, Werner Eck argumentó que la evidencia encajaba mejor si Nepote era visto como uno de los generales romanos victoriosos durante la durísima represión de la revuelta de Bar Kochba.[12]​ No está claro si Nepote dirigió una fuerza militar a la provincia rebelde, o si tuvo que combatir a los judíos en Arabia Romana que se rebelaron en simpatía con Bar Kochba; Eck señala que si la revuelta se extendió a la provincia de Nepote, ayudaría a explicar la observación de Dion Casio que "los judíos en todas partes... se reunían y daban pruebas de una gran hostilidad hacia los romanos".[13]​ El erudito alemán también señala que "la participación directa de Haterio Nepote en la revuelta explica en gran medida la huida de los judíos de Arabia", refiriéndose a los judíos cuyos archivos se encontraron en la Cueva de las Letras.[14]

Bibliografía editar

  • W. Eck, "The bar Kokhba Revolt: The Roman Point of View", JRS, 89, 1999, pp. 84-89.
  • P. -L. Gatier, "Gouverneurs et procurateurs a Gerasa"', Syria, 73, 1996, pp.. 48-49.
  • W. Eck, «Vier mysteriöse Rasuren in Inschriften aus Gerasa: Zum 'Schicksal' des Statthalters Haterius Nepos», Ἐπιγραφαί. Miscellanea epigrafica in onore di Lidio Gasperini, (G. Paci, dir), vol. 1, Roma, 2000,pp. 347—362.
  • W. Eck, "Der angebliche Krieg des Aelius Caesar in Pannonien und die ornamenta triumphalia des Haterius Nepos", L. Borhy (ed.), Von der Entstehung Roms bis zur Aufldsung des Romerreiches, Dissertationes Pannonicae, Ser. I II, Vol. 4, 1999, art. 28-3.

Referencias editar

  1. Werner Eck, Paul Holder and Andreas Pangerl, "A Diploma for the Army of Britain in 132 and Hadrian's Return to Rome from the East", Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 174 (2010), p. 194
  2. CIL VI 2078 = CIL VI 32374, Roma (Italia): (...) in C[apitol]io ob adventum I[mp(eratoris) Caes(aris) Traiani Had]riani Aug(usti) fratres / [Arvales] convenerunt ib[i]que [Trebicius Decia]nus mag(ister) ob adven/[tum faustum eiusdem n]omine colle[gi(i) fratr]um Arvalium Iovi O(ptimo) M(aximo) / [bovem marem Iuno]ni Reginae v[ac]cam Minervae vaccam Saluti / [publicae p(opuli) R(omani) Q(uiritium)] vaccam Mar[ti] ultori ta[urum] Victoriae vaccam / [Genio ipsius taurum i]mmola[vit adf]uer[unt in collegio Imp(erator) Caesar] / [Traianus Hadri]anus Aug(ustus) M(arcus) Vale[rius Trebicius Decianus] / [mag(ister) Q(uintus) Bittius Pro]culus C(aius) Vitoriu[s Hosidius Geta 3] / [Ti(berius) Iul(ius) Alexander Iulia]nu[s] / [-----] / [in pronao aedis Concordiae habita sollemni pr]ecat[ion]e p[e]r Tre[bicium] / [Decianum mag(istrum) in locu]m Caecili [Strabonis] C(aium) Vitorium Hosidiu[m] / [Getam ex litt]eris Imp(eratoris) Caes(aris) Nervae [T]raiani optimi Aug(usti) Germ(anici) D[ac(ici) Parth(ici)] / [fratrem Arval]em cooptaverunt et a[d s]acra vocaverunt [ibique] / ta[bulae aperta]e signo signatae quod [e]xprimit Mars[yam et Olympum] / su[ringe ca]nentes in quibus sc[riptu]m fuit / Imp(erator) Caes(ar) N[erv]a Traianus Op[timus Aug(ustus) Germ(anicus) Dac(icus) Parth(icus) fratribus] / Arvalib[us] collegi(i)s suis [salutem in locum C(ai) Caecili] / Straboni[s nobis mea sententia collegam coopto C(aium) Vitorium] / Hosidium [Getam adfuerunt in colleg(io) Trebicius Decianus mag(ister)] / Iulius Can[didus 3] / [3 Ti(berius) Iuli]us Iuli[anus ---] / [isdem] co(n)s(ulibus) p[r(idie) Idus Iul(ias) ?] / [in Capitolio? ad sol]venda vota ob [salutem et reditum Imp(eratoris) C]aesaris Hadr[iani Augusti] / [fratres Arvales] convene[runt ibiqu]e Trebicius Decianus mag(ister) / [nom]ine colleg(ii) [fratr(um) Arval(ium) immolavit Io]vi O(ptimo) M(aximo) bovem mar(em) / [Iunoni vacca]m Min[e]rva[e vaccam Saluti vacc]am Marti ultori / [taurum Victoriae vaccam Genio ipsius taurum adfuerunt in] colleg(io) Trebicius / [Decianus mag(ister) Ti(berius) Iulius Alexander I]ulianus Antoniu[s] / [Albus?] / [isdem co(n)s(ulibus) --- A]ug(ustas) / [in pronao aedis Concordiae fratres Arvales convenerunt] ad cooptandum / [P(ublium) Haterium Nepotem ex litteris Imp(eratoris) Tr]aiani Parthici p(atris) / [p(atriae) in locum ---] ibique l[itterae apertae signo signatae // [adfuerunt in collegio M(arcus) Trebicius Decianus mag(ister) ---] / [--- Ti(berius) Iu]l(ius) Candidu[s ---] / [T(itus) H]aterius Nepos L(ucius) Iul(ius) Catus / [isdem co(n)s(ulibus) ----] K(alendas) [Se]pt(embres) / [allectus ad fratres Arvales in] loc[u]m Gemelli Memmiani publici / [fratr(um) Arval(ium) ex litteris Imp(eratoris)] Caes(aris) n(ostri) Iustus Bruttianus publicus / [Imp(eratore) Caes(are) Traiano Hadri]ano Au[g(usto) II]I A(ulo) Platorio Nepote co(n)s(ulibus) / [--- in luco deae Diae pi]ac(ulum) fact(um) ob fer[rum inlat]um scriptur(ae) et scalptur(ae) / [magisteri consummati Trebici Dec]iani porcis et agnis struib(us) fertisq(ue) per [kalatorem eius] / [--- et p]ublico[s fr]atrum Arvalium / [Q(uinto) Gargilio Antiqu]o [Q(uinto) Vibi]o Gallo co(n)s(ulibus) VII[I 3] / [in luco deae Diae piac(ulum) fact(um) ob ferrum elatum script(urae)] et scalpt(urae) m[agisteri consummati] / [Trebici Deciani porcis et agnis struib(us) f]ert[isque per kalatorem eius ----] / [--- et publicos fratrum Arvalium // ]V[---] / [---]FO[ // ]AR[---] / [---]ES[-----
  3. CIL VI 2080 = CIL VI 32375, Roma (Italia): C(aio) Heren[ni]o Apella / L(ucio) [Coe]l[io? R]ufo co(n)s(ulibus) / [m]agi[st]erio / [C(ai) Vit]ori Hosidi Ge[t]ae / X K(alendas) Ianuar(ias) / in consecra[tionem M]atidiae Aug(ustae) socrus Imp(eratoris) Caesaris Traiani Hadriani Aug(usti) unguenti p(ondo) II nomine / collegi(i) fratr[um Arvali]um per C(aium) Vitorium Hosidium Getam mag(istrum) missum turis p(ondo) L item nomine calator[um] / L(ucio) Catilio Severo II T(ito) Aurelio Fulvo co(n)s(ulibus) III No[n(as) Ian(uarias)] / in Capitolio votorum nuncupandorum causa pro salute Imp(eratoris) Caesaris divi Traiani Parthici {Hadrian[i]} [filii] / divi Nervae nepotis Traiani Hadriani Aug(usti) fratres Arvales convenerunt C(aius) Vitorius Hosidius Geta [mag(ister)] / M(arcus) Valerius Trebicius Decianus Ti(berius) Iulius Candidus Caecilius Simplex Ti(berius) Iulius Candidus L(ucius) Antonius [Albus] / T(itus) Haterius Nepos L(ucius) Iulius Catus isdem co(n)s(ulibus) VII Idus Ian(uarias) / in pronao aedis Concordiae ad sacrificium indicendum deae Diae fratres Arvales convenerunt [ibique] / (...)
  4. ZPE-209-258: [Imp(erator) Caesar divi Traiani Parthici f(ilius) divi Nervae nepos Traianus Hadrianus Aug(ustus) pontifex maximus tribunic(ia) potest(ate) XIIII(?) co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) proco(n)s(ul?)] / [peditib(us) et equitib(us) qui militav(erunt) in cohort(ibus)] / duabus qua[e appell(antur) --- et clas]/sica oo(miliaria) et sun[t in Arabia sub Haterio Ne]/pote quini[s et vicenis plurib(usve) stipendiis] / emeritis d[imissis honesta missione] / quorum n[omina subscripta sunt ipsis] / liberis p[osterisque eorum civitatem] / [dedit // [Imp(erator) C]aesar divi T[raiani Parthici f(ilius) divi Nervae] / [nepo]s Traianus [Hadrianus Aug(ustus) pont(ifex) max(imus) tri]/[buni]c(ia) potest(ate) XI[III(?) co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) proco(n)s(ul?)] / [ped(itibus) et] eq(uitibus) qui m[il(itaverunt) in coh(ortibus) II quae app(ellantur) ---] / [--- e]t [classica oo(miliaria) et sunt in Arabia -----
  5. Eck, "Jahres- und Provinzialfasten der senatorischen Statthalter von 69/70 bis 138/139", Chiron, 13 (1983), pp. 167-173
  6. Pierre-Louis Gatier, "Gouverneurs et procurateurs à Gérasa", Syria 73 (1996), pp. 48f
  7. Cil XVI 78, Giurgiu (Rumanía): Imp(erator) Caesar divi Traiani Parthici f(ilius) divi / Nervae nepos Traianus Hadrianus Aug(ustus) / pont(ifex) max(imus) trib(unicia) pot(estate) XVIII co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) / equ(itibus) et ped(itibus) qui mil(itaverunt) in alis II et [c]oh(ortibus) V quae / app(ellantur) I Gall(orum) et Pan(noniorum) et I Vesp(asiana) Dard(anorum) et I Cilic(um) / et I Brac(araugustanorum) et II Matt(iacorum) et I Cl(audia) Sug(ambrorum) et II Chal(cidenorum) / et sunt in Moesia infer(iore) sub Iul(io) Mai/ore quinis et vicen(is) plurib(usve) stip(endiis) emer(itis) / dim(issis) hon(esta) miss(ione) quor(um) nom(ina) subscrip(ta) / sunt ips(is) lib(eris) post(eris)q(ue) eor(um) civ(itatem) ded(it) et conu(bium) / cum uxor(ibus) q(uas) tunc hab(uissent) cum est civ(itas) i(i)s dat(a) / aut siq(ui) cael(ibes) ess(ent) cum i(i)s q(uas) post(ea) dux(issent) dum/tax(at) sing(uli) singul(as) // a(nte) d(iem) IIII Non(as) Apr(iles) / T(ito) Vibio Varo T(ito) Haterio Nepote co(n)s(ulibus) / coh(ortis) I Claudiae Sugambr(orum) cui prae(e)st / M(arcus) Acilius Alexander Palmyr(a) / ex pedite / L(ucio) Sextilio Sextili f(ilio) Pudenti Stobis / et Lucio f(ilio) eius et Valerio f(ilio) eius / et Petronio f(ilio) eius et Valenti f(ilio) eius / et Luciae fil(iae) eius et Anniae fil(iae) eius / [descriptum et recognitum // Imp(erator) Caesar divi Traiani Parthic(i) f(ilius) divi / Nervae nepos Traianus Hadrianus Aug(ustus) / pont(ifex) max(imus) trib(unicia) potest(ate) XVIII co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) / equitib(us) et peditib(us) qui militaver(unt) in alis II / et coh(ortibus) V quae appell(antur) I Gall(orum) et Pann(oniorum) et I Ves/pasian(a) Dardan(orum) et I Cilicum et I Bracar(augustanorum) et / II Mattiacor(um) et I Claud(ia) Sugambr(orum) et II Chal/cidenor(um) et sunt in Moesia infer(iore) sub / Iulio Maiore quinis et vicen(is) plurib(us)ve / stipend(iis) emerit(is) dimiss(is) honest(a) missio/ne quorum nomina subscripta sunt ip/sis liberis posterisq(ue) eorum civitatem / dedit et conub(ium) cum uxorib(us) quas tunc ha/buiss(ent) cum est civitas iis data aut si qui / caelibes essent cum iis quas postea du/xiss(ent) dumtaxat singuli singulas / a(nte) d(iem) IIII Non(as) Apr(iles) / T(ito) Vibio Varo T(ito) Haterio Nepote co(n)s(ulibus) / coh(ortis) I Claudiae Sugambr(orum) cui prae(e)st / M(arcus) Acilius Alexander Palmyr(a) / ex pedite / L(ucio) Sextilio Sextili f(ilio) Pudenti Stobis / et Lucio f(ilio) et Valerio f(ilio) et Petronio f(ilio) / et Valenti f(ilio) et Luciae fil(iae) et Anniae fil(iae) / descript(um) et recognit(um) ex tabula aenea / [q]uae fixa est Romae in muro post / [t]empl(um) divi Aug(usti) ad Minervam // T(iti) Flavi Romuli / Ti(beri) Iuli Felicis / T(iti) Erredi Alcidis / C(ai) Iuli Silvani / D(ecimi) Valeri Faustiani / D(ecimi) Valeri Saturnini / Ti(beri) Claudi Hermetis
  8. CIL XI 5212, Foligno (Italia): T(ito) Haterio Nepoti / Atinati Probo / Publicio Mateniano / co(n)s(uli) pontif(ici) triumphalib(us) / [ornamentis honorato----
  9. Alföldy, Konsulat und Senatorenstand unter der Antoninen (Bonn: Rudolf Habelt Verlag, 1977), p. 235
    • CIL XVI 84, Tooth-Vasony (Hungría): [Imp(erator) Caesar di]vi Traiani Parthici f(ilius) divi / [Nervae nepos] Traianus Hadrianus Aug(ustus) / [pontif(ex) max(imus) tri]b(unicia) pot(estate) XXII imp(erator) II co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) / [eq(uitibus) et ped(itibus) qui mil(itaverunt)] in al(is) IV et coh(ortibus) V q(uae) app(ellantur) / [I Ulpia cont(ariorum) et I T]hr(acum) Vict(rix) et I Cann(anefatium) et I His(panorum) / [Arav(acorum) et I ---]r et I Thr(acum) c(ivium) R(omanorum) et I Ulp(ia) Pan(noniorum) / [et IV vol(untariorum) c(ivium)] R(omanorum) et XVIII vol(untariorum) c(ivium) R(omanorum) et sunt / [in Pann(onia) supe]r(iore) sub Haterio Nepot(e) / [XXV plur(ibusve) stip(endiis) em]er(itis) dim(issis) hon(esta) mis(sione) quor(um) / [nom(ina) subscr(ipta) sunt] ips(is) lib(erisque) civi(tatem) ded(it) et / [con(ubium) cu(m) uxor(ibus) quas nunc habent] cu(m) i(i)s civ(itas) dat(ur) aut / [si q(ui) caelib(es) sunt cum i(i)s quas po]st(ea) dux(erint) dumtax(at) / [singuli singulas // [Imp(erator) Caesar divi Traiani Parthici f(ilius) divi Nervae nepos Traianus Hadrianus Aug(ustus) pontif(ex) max(imus) trib(unicia) pot(estate) XXII imp(erator) II co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae) eq(uitibus) et ped(itibus) qui mil(itaverunt) in al(is) IV et coh(ortibus) V q(uae) app(ellantur) I Ulpia cont(ariorum) et I Thr(acum) Vict(rix) et I Cann(anefatium) et I His(panorum) Arav(acorum) et I --- et I Thr(acum) c(ivium) R(omanorum) et I Ulp(ia) Pan(noniorum) et IV vol(untariorum) c(ivium) R(omanorum) et XVIII vol(untariorum) c(ivium) R(omanorum) et sunt in Pann(onia) super(iore) sub Haterio Nepot(e) XXV plur(ibusve) stip(endiis) eme]/r(itis) dim(issis) [hon(esta) mis(sione) quor(um)] / nomin(a) subs[cr(ipta) sunt ips(is) lib(eris) post]/erisq(ue) eoru(m) civitat(em) ded(it) e[t con(ubium) cum] / uxorib(us) quas nunc habent c[u(m) i(i)s ci]/v(itas) datur aut si q(ui) caelib(es) su[nt cum] / i(i)s quas postea duxer(int) dumtax(at) [sing]/uli singulas a(nte) d(iem) XVI K(alendas) Iul(ias) / M(arco) Vindio Vero C(aio) Pactumeio Clemente co(n)s(ulibus) / coh(ortis) I Thracum cui prae(e)st / L(ucius) Numisius Priscus Bovian(o) / ex equite / Sex(to) Iulio Primi f(ilio) Primo Trevir(o) / et Secundo f(ilio) eius / descript(um) et recogn(itum) ex tabula aerea quae / fixa est Romae in muro post templ(um) / divi Aug(usti) ad Minerva(m)
    • CarnuntumJb-2018-107,1, Petronell (Austria): -----qui militaverunt in alis V et cohortibus V quae] / appell(antur) I] Ulp(ia) conta(riorum) |(miliaria) c(ivium) [R(omanorum) et I Thr(acum) Victr(ix) et I Cann(anefatium) e]/t I Hisp(anorum) Arva(corum) et [III Aug(usta) Thr(acum) et 3 et I Ul]/p(ia) Pann(oniorum) et II Alp(inorum) [et IIII Volun(tariorum) c(ivium) R(omanorum) et XVIII Vo]lun(tariorum) c(ivium) R(omanorum) et sunt in [Pann(onia) super(iore) su]/b Haterio Nep[ote quinis et vicen(is) pluribu]/sve stipen(diis) eme[r(itis) dim(issis) honest(a) mis]sion(e) quoru(m) nom[in(a) subscript(a) sunt] / ipsis liber(is) poste[risq(ue) eoru(m) civiat(em) de]/dit et conubi[um // I Th]/[r(acum) Victr(ix) et I Cann(anefatium) et I Hi]s(panorum) Arva(corum) et I Ulp(ia) / [Pann(oniorum) et II Alp(inorum) et IIII Volu]/n(tariorum) c(ivium) R(omanorum) et XVIII V[olun(tariorum) c(ivium) R(omanorum) et sunt in Pan]/n(onia) super(iore) sub [Haterio Nepote quinis et vicen(is) pluri]/b(sve) sti(pendiis) eme(ritis) dim(issis) [honest(a) mission(e) (...)
  10. Alföldy, Konsulat und Senatorenstand, p. 325.
  11. W. Eck, "The Bar Kokhba Revolt: The Roman Point of View", Journal of Roman Studies, 89 (1999), pp. 76-89
  12. Dión Casio, LXIX, 13.
  13. W. Eck, "The Bar Kokhba Revolt", p. 86


Cónsul suffectus del Imperio romano
Predecesores
Lucio Julio Urso Serviano III
Tito Vibio Varo
134 enero a marzo
con
Lucio Roscio Páculo
bajo el consulado de
Lucio Julio Urso Serviano III
Tito Vibio Varo
134 abril a septiembre
Sucesores
Publio Licinio Pansa
Lucio Atio Macrón
134 octubre a diciembre
Gobernador de la provincia romana de Arabia Pétrea
Predecesor
Lucio Aninio Sextio Florentino
en el periodo
128-c. 135
Sucesor
Desconocido
Gobernador de la provincia romana de Panonia Superior
Predecesor
Lucio Elio César
en el periodo
137-c. 144
Sucesor
Marco Poncio Leliano Larcio Sabino