Lenguas kadu

(Redirigido desde «Lenguas kadugli-krongo»)

Las lenguas kadu o kadugli-krongo es una pequeña familia de lenguas tradicionalmente incluidas entre las lenguas kordofanas, pero desde el trabajo de Thilo Schadeberg (1981) ampliamente situadas entre las lenguas nilo-saharianas. Sin embargo, a pesar de la aceptación de Schadeberg existe poca evidencia y otros autores tratan a la familia kadu como una familia independiente.[1]

Lenguas kadu
Región Montes Nuba, provincia de Kordofán del Sur
Países Bandera de Sudán Sudán
Bandera de Sudán del Sur Sudán del Sur
Hablantes ~90 mil (1981)
Familia

Nilo-sahariano (?)

  Kadu
Subdivisiones Kadu occidental
Kadu central
Kadu oriental

Clasificación editar

El número de lenguas kadu no se conoce con precisión debido a la incertidumbre sobre si dos variedades deben considerarse o no lenguas diferentes, Stevenson (1956-57) distingue nueve lenguas diferentes:

  1. Yegang (keiga tummero, timero, autoglotónimo: sani ma-yɛgaŋ)
  2. Mudo (tulishi, aut.: t̪u-muɗo)
  3. Kufo (kanga, aut.: kuufɔ)
  4. Miri (aut.: t̪i-miri/t̪umma maa-miri)
  5. Talla (kadugli, aut.: t̪in-d̪alla)
  6. Tolibi (katcha, aut.: t̪ʊn-d̪unnu)
  7. Sangali (tumma, krongo abdulla, aut.: t̪umma ka-saŋaali)
  8. Krongo (aut.: niinʊ mɔ-ɗi)
  9. Talasa (tumtum, aut.: t̪alasa)

Clasificación interna editar

Las lenguas kadu se dividen usualmente en tres ramas:

Existen discrepancias menores obre algunas el tulishi y el kanga que algunos asignan al grupo occidental y otros al central.

Relaciones con otras lenguas editar

Greenberg (1963) clasificó indebidamente estas lenguas originalmente dentro de una rama hipotética de la familia Níger-Congo que denominó grupo kordofán. La mejor documentación de estas lenguas permitió corregir esa clasificación, comprobándonse que las llamadas lenguas kordofanas se pueden dividir en cinco grupos diferentes uno de los cuales son las lenguas kadu posiblemente relacionadas con las lenguas nilo-saharianas. Los otros cuatro parece que se pueden agrupar en dos grandes ramas indendientes coordinadas a las lenguas Níger-Congo. Las lenguas kadu comparten muy pocos rasgos con el resto de lenguas de Kordofán del sur.

Descripción lingüística editar

Comparación léxica editar

La siguiente tabla compara los numerales del 1 al 10 en diferentes lenguas kadu:[2]

GLOSA Mudo
(Tulishi)
Yegang
(Keiga)
Kufo
(Kanga)
Miri
__
Talla
(Kadugli)
Tolibi
(Katcha)
Sangali
(Tumma)
Krongo
__
Talasa
(Tumtum)
PROTO-
KADU
'uno' kɔttɔk tʊʊl ŋɔttɔ ŋɔttɔk ŋŋattɔk !gɔʈʈɔ ŋgɛttɔ iŋwa iŋinɔɔnɔ *ŋ-gɔttɔk
'dos' kaará ariya (nd̪)ɛɛra ɛɛra ɛɛra ɛɛra ɛɛrɛ yaaria,
ɲaari
ɛɛrya *-aarya
'tres' t̪ɔɔna ɗɔɔna __ ɛɛɗɔɔna aad̪oona eeɖɔɔna ɛaaɗɔɔna yɔɔɗɔɔna ɔɔɗɔɔna *-ɗɔɔna
'cuatro' kiisu gissu __ iigiisʊ iigiiso eegiisɔ iigiisʊ yiijiisʊ ɛɛgissa *-giisʊ
'cinco' t̪ummu dummʊ __ iid̪ummu uud̪ummu eed̪ummu iid̪ummu arɔɔdiniisʊ(a) niisʊ(a) *d̪ummu
'diez' t̪oɓɓa amɗɛɛga ɛɛlaana iilaana eed̪ummu
aniisinɛ
arwɒɒdɪnisinɛ arɔɔdi niisʊ
En esta tabla el tono alto se indica mediante subrayado.
(a)Término que también significa 'mano'.

Los pronombres personales se comparan en la siguiente tabla:

GLOSA Mudo
(Tulishi)
Yegang
(Keiga)
Kufo
(Kanga)
Miri
__
Talla
(Kadugli)
Tolibi
(Katcha)
Sangali
(Tumma)
Krongo
__
Talasa
(Tumtum)
PROTO-
KADU
1.ªSG. aʔa aʔa aʔa aʔa aʔa aʔa aʔa aʔa aʔa *aʔa
2.ªSG. oʔo ʊʔʊ ɔʔɔ ɔʔɔ oʔo ɔʔɔ ɔʔɔ ʊʔʊ ʊʔʊ *ɔʔɔ
3.ªSG. MASC. iʔi iʔi iʔi iʔi iʔi ɪʔɪ *iʔi
3.ªSG. FEM agu aagu ɔɔgɔk oogok ɔɔgɔ aagu aagu *aagu
1.ªPL. INC. aŋa aŋŋa ŋŋa anga aŋa aŋŋa aŋŋa *aŋŋa
1.ªPL. EXC. aŋʊ ɔŋŋɔ ŋŋɔ oŋo uŋɔ ʌyyi ɔɔu aayʊ
2.ªPL. aga aaga aagak aagak aaga aaga aaga aaga *aagak
3.ªPL. agi iigi ɛɛgɛk eegek ɛɛgɛ aaya aai *aagi

Referencias editar

  1. Gerrit Dimmendaal, 2008. "Language Ecology and Linguistic Diversity on the African Continent", Language and Linguistics Compass 2/5:843ff.
  2. T. C. Schadeberg, , p. 47.

Bibliografía editar

Enlaces externos editar