Criollo mauriciano

idioma humano

El criollo mauriciano es una lengua criolla hablada en la República de Mauricio. La mayor parte de su vocabulario deriva del francés, mientras que el origen del resto de las palabras se encuentra en diversas lenguas, especialmente el inglés y el portugués. Es la "lengua franca" del país, a pesar de que el francés estándar es comprendido y estudiado por toda la población. El criollo es hablado por los mauricianos en toda la isla, incluyendo todas las clases sociales. Para fines administrativos predomina el uso del francés, y en sitios como el Parlamento, las Cortes o en instituciones académicas se emplea una combinación de francés e inglés.

Criollo mauriciano, criollo de Mauricio
Kreol Morisien
Hablado en Bandera de Mauricio Mauricio
Región Isla de Maurcio
Hablantes 1 339 200 (2012)[1]
Nativos
1 139 200
Otros
200 000
Familia

Criollo francés

  Criollo mauriciano
Escritura alfabeto latino
Estatus oficial
Oficial en Bandera de Mauricio Mauricio
Códigos
ISO 639-3 mfe

El dialecto criollo se usa ampliamente para la difusión rápida de información entre los isleños, aunque no para propósitos oficiales o situaciones formales. No se encuentra aún formalizado del todo como idioma, y se basa en la escritura y sonidos del francés. Esta limitación no ha impedido el continuo crecimiento de su uso y su popularidad entre los isleños, debido posiblemente a su relativa simplicidad en relación con el francés. En 2005, Vinesh Hookoomising, profesor de la Universidad de Mauricio, publicó un trabajo titulado "Grafi Larmoni" que trata de armonizar la escritura del criollo mauriciano. Existen actualmente diccionarios en versión bilingüe o monolingüe, compilados por Philip Baker y Arnaud Carpooran.

Fonología editar

El criollo mauriciano tiene fuertes lazos de pronunciación con el francés, pero con unas pocas diferencias marcadas; no incluye por ejemplo las consonantes más profundas y redondeadas de aquel idioma. La escritura, además es muy variada, ya que se trata fundamentalmente de un idioma hablado.

Por ejemplo «manger» (fr. comer), se escribe «manze», y se pronuncia igual que en francés, con la diferencia que el sonido más redondo de la «g» en francés es aliviado para sonar como la «s» de la palabra inglesa «vision».[2]

La «u» profunda de «un» (uno) y «deux» (dos) en francés, es también llevada a «en» y «de» en creole.

Muchas de estas pronunciaciones cambian para permitir la conversación rápida.

Construcción gramatical editar

La gramática es sobre todo de tipo aislada, contrariamente al francés, idioma altamente reflexivo. Algunos ejemplos de esto:

Francés
estándar
Criollo
mauriciano
GLOSA
Comment vas-tu ? Ki manier? ¿Cómo estás?
Je vais bien Mo bien Muy bien
Je t'embrasse Mo anbras twa Te abrazo
Je t'aime Mo kontan twa Te amo

Pronombres personales editar

Español Criollo Mauriciano Francés
Yo Mo Je
Me Mwa Moi
Tu (informal) To (Twa) Tu (Toi)
Usted (formal) Ou Vous
El/Ella/Eso Li Il/Elle/On
Nosotros Nou Nous
Ustedes Zot Vous
Ellos/ Ellas Bannla Ils/Elles

Padrenuestro editar

Nou Papa Padrenuestro
Nou Papa ki dan lesiel Padre nuestro que estás en el cielo
Fer rekonet ki to nom sin, Sea reconocido tu nombre,
Fer ki to regn vini, Venga a nosotros tu reino
Fer to volonte akonpli, cúmplase tu voluntad,
Lor later kouma dan lesiel. así en la tierra como en el cielo.
Donn nou azordi dipin ki nou bizin. Dános hoy el pan que necesitamos
Pardonn nou nou bann ofans, Perdónanos nuestras ofensas,
Kouma nou ousi pardonn lezot como nosotros perdonamos a los otros
ki finn ofans nou. que nos ofenden.
Pa les nou tom dan tantasion Aléjanos de la tentación
Me tir nou depi lemal. libéranos del mal.

Referencias editar

  1. https://www.ethnologue.com/language/mfe.
  2. (N.D.T: o quizá "yantar" en español).

Enlaces externos editar

  Prueba Wikipedia en Criollo mauriciano en la Incubadora de Wikimedia.

Diccionario Glosbe criollo mauriciano - español

Diccionario Glosbe español - criollo mauriciano

Bibliografía editar

  • Adone, Dany. The Acquisition of Mauritian creole. Ámsterdam; Philadelphia: J. Benjamins, 1984.
  • Anonymous. Diksyoner Kreol-Angle / Prototype Mauritian creole-English Dictionary. Port Louis: L.P.T., 1985.
  • Baker, Philip and Chris Corne, Isle de France Creole: Affinities and Origins. Ann Arbor: Karoma, 1982.
  • Baker, Philip and Vinesh Y. Hookoomsing. Morisyen-English-français : diksyoner kreol morisyen (Dictionary of Mauritian creole). Paris : Harmattan, 1987.
  • Carpooran, Arnaud. Diksioner morisien[version prototip/let A-E]. Quatre Bornes, Ile Maurice : Editions Bartholdi, 2005.
  • Carpooran, Arnaud. Le Créole Mauricien de poche. Chennevières-sur-Marne : Assimil, 2007. ISBN 978-2-7005-0309-8.
  • Carpooran, Arnaud. Diksioner morisien[version integral/1e edision]. Sainte Croix, Ile Maurice : Koleksion Text Kreol, 2009, 1017p.
  • Carpooran, Arnaud. Diksioner morisien. [version integral/2em edision]. Vacoas, Ile Maurice : Edition Le Printempss, 2011, 1200p.
  • Chaudenson, Robert. Les créoles francais. Évreux: F. Nathan, 1979.
  • Chaudenson, Robert. Creolization of language and culture; translated and revised by Salikoko S. Mufwene, with Sheri Pargman, Sabrina Billings, and Michelle AuCoin. London ; New York : Routledge, 2001.[1]
  • Choy, Paul. Korek - A Beginners Guide To Mauritian Creole. 4th ed. Grand Baie, Mauritius: Pachworks, 2014.
  • Corne, Chris. Essai de grammaire du créole mauricien, Auckland : Linguistic Society of New Zealand, 1970.
  • Corne, Chris. A contrastive analysis of Reunion and Isle de France Creole French: two typologically diverse languages. In: Isle de France Creole: affinities and origins, Philip Baker & Chris Corne, 8-129. Ann Arbor: Karoma,1982.[2]
  • Corne, Chris. "Mauritian creole Reflexives", Journal of Pidgin and Creole Languages, Volume 3, Number 1, 1988, pp. 69–94, 1988.[3]
  • Corne, Chris. From French to Creole, Battlebridge Publications (Westminster Creolistics), 1999.
  • Frew, Mark. Mauritian creole in seven easy lessons. 2nd ed. Port Louis, Republic of Mauritius : Ledikasyon pu Travayer, 2003.
  • Holm, John. Pidgins and Creoles, Volume II: Reference Survey. Cambridge: Cambridge University Press, 1989.
  • Lee, Jacques K. Mauritius : its Creole language : the ultimate Creole phrase book : English-Creole dictionary. London, England : Nautilus Pub. Co., 1999.
  • Strandquist, Rachel Eva. Article Incorporation in Mauritian creole. M.A. thesis, University of Victoria, 2005.[4]
  • Wittmann, Henri. Les parlers créoles des Mascareignes: une orientation. Trois-Rivières: Travaux linguistiques de l'Université du Québec à Trois-Rivières 1, 1972.[5]
  • Wittmann, Henri. « Lexical diffusion and the glottogenetics of creole French. » CreoList debate, parts I-VI, appendixes 1-9. The Linguist List, Eastern Michigan University & Wayne State University. 2001.[6]
  • Wittmann, Henri & Robert Fournier. "L'agglutination nominale en français colonial." Revue québécoise de linguistique théorique et appliquée 2:2.185-209, 1981.[7]
  • Wittmann, Henri & Robert Fournier. "Interprétation diachronique de la morphologie verbale du créole réunionnais". Revue québécoise de linguistique théorique et appliquée 6:2.137-50, 1987; in response to the hypothesis put forward by Corne (1982) in Baker and Corne (1982).[8]