Diferencia entre revisiones de «Pinus»

Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Revertidos los cambios de 83.34.160.109 a la última edición de Sam Fisher usando monobook-suite
Línea 21:
 
Numerosas especies se cultivan desde muy antiguo por sus [[piñón|piñones]] o con fines ornamentales o forestales, lo que dificulta el establecimiento de sus áreas originales.
 
== Clasificación ==
=== Subgénero ''Cembra'' o ''Haploxylon'' ===
 
==== Sección ''Cembra'' ====
 
'''''Subsección Cembra'''''
* ''[[Pinus cembra]]'' <small>L.</small> - Pino suizo
* ''[[Pinus koraiensis]]'' <small>[[Siebold]] & [[Zucc.]]</small>
* ''[[Pinus albicaulis]]'' <small>[[Engelm.]]</small>
 
'''''Subsección Flexilis'''''
* ''[[Pinus flexilis]]'' <small> [[James]]</small>
* ''[[Pinus armandii]]'' <small>[[Franch.]]</small>
 
==== Sección Strobus ====
* ''[[Pinus strobus]]'' <small>[[L.]]</small>
* ''[[Pinus lambertiana]]'' <small>[[Dougl.]]</small>
* ''[[Pinus ayacahuite]]'' <small>[[Ehrenb.]]</small>
* ''[[Pinus wallichiana]]'' <small>[[A.B.Jacks.]]</small>
* ''[[Pinus peuce]]'' <small>[[Griseb.]]</small>
* ''[[Pinus parviflora]]'' <small>Siebold & Zucc. </small>
* ''[[Pinus monticola]]'' <small>Dougl. ex [[D.Don]]</small>
 
==== Sección Cembroides ====
 
'''''Subsección Cembroides'''''
* ''[[Pinus cembroides]]'' <small>Zucc.</small>
* ''[[Pinus pinceana]]'' <small>Gord.</small>
* ''[[Pinus nelsonii]]'' <small>Shaw.</small>
 
'''''Subsección Balfouriana'''''
* ''[[Pinus balfouriana]]'' <small>Jeffrey ex [[A.Murray]]</small>
* ''[[Pinus aristata]]'' <small>Engelm.</small>
 
'''''Subsección Gerardiana'''''
* ''[[Pinus gerardiana]]'' <small>[[Wall.]]</small>
* ''[[Pinus bungeana]]'' <small>[[Zucc.]]</small>
 
=== Subgénero ''Diploxylon'' ===
 
==== Sección ''Sula'' ====
* ''[[Pinus roxburghii]]'' <small>[[Sarg.]]</small>
 
==== Sección ''Sylvestris'' ====
* ''[[Pinus sylvestris]]'' <small>[[L.]] </small>
* ''[[Pinus mugo]]'' <small>[[Turra]] </small>
* ''[[Pinus uncinata]]'' <small>[[Ramond]] ex [[DC.]] </small>
* ''[[Pinus pumilio]]'' <small>Haenke </small>
* ''[[Pinus nigra]]'' <small>[[Arn.]] ss. lt. </small>
* ''[[Pinus heldreichii]]'' <small>[[Christ]]</small>
* ''[[Pinus resinosa]]'' <small>[[Aiton]]</small>
* ''[[Pinus merkusii]]'' <small>[[Jungh.]] & [[De Vries]]</small>
* ''[[Pinus tabulaeformis]]'' <small>[[Carrière]]</small>
* ''[[Pinus thumbergii]]'' <small>[[Parl.]]</small>
* ''[[Pinus densiflora]]'' <small>Siebold & Zucc.</small>
 
==== Sección ''Banksiana'' ====
* ''[[Pinus banksiana]]'' <small>[[Lamb.]]</small>
* ''[[Pinus contorta]]'' <small>[[Haenke]]</small>
 
==== Sección ''Halepensis'' ====
* ''[[Pinus halepensis]]'' <small>[[Mill.]]</small>
* ''[[Pinus brutia]]'' <small>[[Ten.]]</small>
 
==== Sección ''Pinea'' ====
* ''[[Pinus pinea]]'' <small>L.</small> (Pino piñonero)
 
==== Sección ''Australis'' ====
* ''[[Pinus palustris]]'' <small>[[Mill.]]</small>
* ''[[Pinus caribaea]]'' <small>[[Morelet]]</small>
* ''[[Pinus pringlei]]'' <small>[[Shaw]]</small>
* ''[[Pinus lawsonii]]'' <small>[[Roezl]] </small>
* ''[[Pinus oocarpa]]'' <small>[[Schiede]]</small>
* ''[[Pinus tropicalis]]'' <small>Morelet</small>
* ''[[Pinus occidentalis]]'' <small>Swartz</small>
 
==== Sección ''Kesiya'' ====
* ''[[Pinus kesiya]]'' <small>[[Royle]] ex [[Gord.]]</small>
 
==== Sección ''Leiphylla'' ====
* ''[[Pinus leiophylla]]'' <small>[[Schltdl.]] & [[Cham.]] </small>
* ''[[Pinus chihuahuana]]'' <small>[[Engelm.]]</small>
* ''[[Pinus lumholtzii]]'' <small>[[B.L.Rob.]] & [[Fernald]]</small>
 
==== Sección ''Ponderosa'' ====
* ''[[Pinus ponderosa]]'' <small>[[Dougl.]] </small>
* ''[[Pinus arzonica]]'' <small>Engelm.</small>
* ''[[Pinus jeffreyi]]'' <small>[[A.Murray]]</small>
* ''[[Pinus teocote]]'' <small>Schltdl. & Cham. </small>
* ''[[Pinus montezumae]]'' <small>Lamb. </small>
* ''[[Pinus hartwegii]]'' <small>Lindl.</small>
* ''[[Pinus durangensis]]'' <small>Martínez</small>
* ''[[Pinus pseudostrobus]]'' <small>[[Lindl.]] </small>
* ''[[Pinus rudis]]'' <small>[[Endl.]]</small>
* ''[[Pinus torreyana]]'' <small>[[Parry]] ex. [[Carr.]]</small>
* ''[[Pinus washoensis]]'' <small>[[Mason]] & [[Stockw.]]</small>
* ''[[Pinus engelmannii]]'' <small>Carrière</small>
 
==== Sección ''Taeda'' ====
* ''[[Pinus taeda]]'' <small>L.</small>
* ''[[Pinus rigida]]'' <small>Mill.</small>
* ''[[Pinus sabiniana]]'' <small>Dougl.</small>
* ''[[Pinus coulteri]]'' <small>D.Don.</small>
* ''[[Pinus radiata]]'' <small>D.Don. Morelet</small>
* ''[[Pinus serotina]]'' <small>[[Michx.]]</small>
* ''[[Pinus tuberculata]]'' <small>Gord. </small>
* ''[[Pinus greggii]]'' <small>Engelm.</small>
* ''[[Pinus patula]]'' <small>Schltdl. & Cham.</small>
 
==Historia==
Entre los antiguos el pino era el árbol favorito de [[Demeter]] o [[Cibeles]]. Los [[coribantes]] llevaban [[tirso]]s cuyos extremos eran piñas de pino. También se empleaba la piña en ceremonias del culto de [[Baco]]. A veces, se representan a [[Silvano]] con una rama de pino en la mano derecha.<ref>Diccionario enciclopédico popular ilustrado Salvat (1906-1914)</ref>
 
== Especies por región ==
 
Existen alrededor de 110 especies de pino en el mundo. Los pinos son nativos del Hemisferio Norte, con sólo una especie encontrada al sur del Ecuador, en la isla de Sumatra (2°S, el pino de Sumatra). En Norteamérica se ubican desde los 66°N en Canadá (pino Jack) hasta los 12°N por el sur en Nicaragua (pino caribeño). Las montañas subtropicales y tropicales de México albergan la mayor diversidad de especies de este género, con cerca de 47. El oeste de EEUU (California) es el segundo lugar del planeta más diverso en pinos. En Eurasia se encuentran desde las Islas Canarias y Escocia por el Oeste hasta el lejano oriente ruso, y por el sur desde las Filipinas hasta los 70° N en Noruega y Siberia oriental (pino escocés y pino enano siberiano respectivamente). En el norte de África existen pinos en las zonas montañosas, así como en los Himalayas y en el sudeste asiático. Se han introducido pinos en porciones templadas y subtropicales del Hemisferio Sur, incluyendo Chile, Argentina, Brasil, Sudáfrica, Australia y Nueva Zelanda, donde crecen ampliamente como recurso maderero, e inclusive algunas especies se han convertido en invasoras.
 
[[Archivo:Pinus sylvestris1.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus sylvestris</small>]][[Archivo:Pino_canario2.jpg|thumb|right|100px|<small>Pinus canariensis</small>]]
 
=== Europa y Asia ===
;Región europea y mediterránea (algunos extendidos a Asia y Macaronesia)
* ''[[Pinus brutia]]'' - Pino turco
* ''[[Pinus canariensis]]'' - Pino canario
* ''[[Pinus cembra]]'' - Pino suizo
* ''[[Pinus halepensis]]'' - Pino carrasco
* ''[[Pinus uncinata]]'' - Pino negro
* ''[[Pinus nigra]]'' - Pino salgareño, pino laricio
* ''[[Pinus peuce]]'' - Pino de Macedonia
* ''[[Pinus pinaster]]'' - Pino rodeno, Pino resinero
* ''[[Pinus pinea]]'' - Pino piñonero
* ''[[Pinus sylvestris]]'' [[Carlos Linneo|L.]] - Pino albar, pino silvestre
* ''[[Pinus mugo]]'' - Pino mugo
 
 
;Asia
*''[[Pinus amamiana]]''
*''[[Pinus armandii]]'' - Pino blanco de China
*''[[Pinus bhutanica]]'' - Pino blanco del Bután
*''[[Pinus bungeana]]'' [[Archivo:PinusBungeana.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus bungeana</small>]]
*''[[Pinus dalatensis]]'' - Pino blanco del Vietnám
*''[[Pinus densata]]''
*''[[Pinus densiflora]]'' - Pino rojo del Japón
*''[[Pinus eremitana]]''
*''[[Pinus fenzeliana]]''
*''[[Pinus fragilissima]]''
*''[[Pinus gerardiana]]''
*''[[Pinus henryi]]''
*''[[Pinus hwangshanensis]]''
*''[[Pinus kesiya]]''
*''[[Pinus koraiensis]]'' [[Archivo:Bhutan pine tree.JPG|thumb|right|100px|<small>pinus wallichiana</small>]]
*''[[Pinus krempfii]]''
*''[[Pinus latteri]]''
*''[[Pinus luchuensis]]''
*''[[Pinus massoniana]]''
*''[[Pinus merkusii]]'' - Pino de Sumatra
*''[[Pinus morrisonicola]]'' - Pino blanco de Taiwán
*''[[Pinus orthophylla]]''
*''[[Pinus parviflora]]'' - Pino blanco del Japón
*''[[Pinus pumila]]'' - Pino enano de Siberia
*''[[Pinus roxburghii]]''
*''[[Pinus sibiica]]'' - Pino de Siberia
*''[[Pinus squamata]]''
*''[[Pinus tabuliformis]]'' - Pino rojo chino
*''[[Pinus taiwanensis]]'' - Pino rojo de Taiwán
*''[[Pinus thunbergii]]'' - Pino negro de Japón
*''[[Pinus uyematsui]]''
*''[[Pinus wallichiana]]'' - Pino azul
*''[[Pinus wangii]] (sin. P. kwangtungensis)''
*''[[Pinus yunnanensis]]'' - Pino de Yunnan
 
=== Norteamérica ===
;Canadá y USA, excepto las zonas cercanas a la frontera mexicana.
*''[[Pinus albicaulis]]''
*''[[Pinus aristata]]''
*''[[Pinus attenuata]]''
*''[[Pinus balfouriana]]''
*''[[Pinus banksiana]]''
*''[[Pinus clausa]]''
*''[[Pinus contorta]]''
*''[[Pinus coulteri]]'' [[Archivo:WhitebarkPine 7467t.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus albicaulis</small>]]
*''[[Pinus echinata]]''
*''[[Pinus edulis]]''
*''[[Pinus elliottii]]''
*''[[Pinus flexilis]]''
*''[[Pinus glabra]]''
*''[[Pinus jeffreyi]]''
*''[[Pinus lambertiana]]'' [[Archivo:Bristlecone pine Great Basin.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus longaeva</small>]]
*''[[Pinus longaeva]]''
*''[[Pinus monophylla]]''
*''[[Pinus monticola]]''
*''[[Pinus muricata]]''
*''[[Pinus palustris]]''
*''[[Pinus ponderosa]]'' (sin. ''P. washoensis'')
*''[[Pinus pungens]]''
*''[[Pinus radiata]]'' - Pino de Monterrey
*''[[Pinus reflexa]]''
*''[[Pinus remota]]''
*''[[Pinus resinosa]]'' - Pino rojo
*''[[Pinus rigida]]''
*''[[Pinus sabineana]]'' [[Archivo:Pinus radiata.JPG|thumb|right|100px|<small>pinus radiata</small>]]
*''[[Pinus serotina]]''
*''[[Pinus strobus]]''
*''[[Pinus taeda]]''
*''[[Pinus torreyana]]''
*''[[Pinus virginiana]]''
;Centroamérica.
*''[[Pinus apulcensis]]'' - Pino de Acapulco
*''[[Pinus arizonica]]'' - Pino de Arizona
*''[[Pinus ayacahuite]]'' - Pino blanco de México
*''[[Pinus caribaea]]'' - Pino del Caribe
*''[[Pinus cembroides]]'' - Pino piñonero Méxicano, Piñón
*''[[Pinus chiapensis]]'' - Pino blanco de Chiapas
*''[[Pinus cooperi]]'' -
*''[[Pinus cubensis]]'' - Pino de Cuba
*''[[Pinus culminicola]]'' - Pino de Potosí
*''[[Pinus devoniana]]'' (syn. ''P. michoacana'') - Pino de Michoacan, Pino escobetón, Pino lacio, Pino real
*''[[Pinus durangensis]]'' - Pino de Durango
*''[[Pinus engelmannii]]'' - Pino Apache
*''[[Pinus estevezii]]'' - [[Archivo:Pinus mugo plant.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus mugo</small>]]
*''[[Pinus fernando]]'' - Pino de fácil caída Argentino
*''[[Pinus gordoniana]]'' (sin. ''P. douglasiana'')
*''[[Pinus greggii]]'' -
*''[[Pinus hartwegii]]'' -
*''[[Pinus herrerae]]'' -
*''[[Pinus hondurensis]]'' (sin. ''P. caribaea'' var. ''hondurensis'') - Pino de Honduras
*''[[Pinus jaliscana]]'' - Pino de Jalisco
*''[[Pinus johannis]]'' - [[Archivo:PinusTabulaeformis4.jpg|thumb|right|100px|<small>pinus tabuliformes</small>]]
*''[[Pinus lawsonii]]'' - Pino de Lawson
*''[[Pinus leiophylla]]'' - Pino de Chihuahua, Ocote, Pino chino
*''[[Pinus lumholtzii]]''
*''[[Pinus maximartinezii]]''
*''[[Pinus maximinoi]]'' (sin. ''P. tenuifolia'')
*''[[Pinus montezumae]]'' - Ocote, Ocote macho, Pino blanco
*''[[Pinus nelsonii]]''
*''[[Pinus occidentalis]]'' - Pino español
*''[[Pinus oocarpa]]'' - Ocote, Ocote chino, Ocote macho
*''[[Pinus patula]]''
*''[[Pinus orizabensis]]''
*''[[Pinus pinceana]]''
*''[[Pinus praetermissa]]''
*''[[Pinus pringlei]]''
*''[[Pinus pseudostrobus]]'' - Pino blanco, Pino ocote
*''[[Pinus quadrifolia]]''
*''[[Pinus rzedowskii]]''
*''[[Pinus strobiformis]]'' - Pino blanco de Chihuahua
*''[[Pinus tecunumanii]]''
*''[[Pinus teocote]]''
*''[[Pinus tropicalis]]'' - Pino Tropical
 
== Enlaces externos ==
{{commons|pine|Pino}}
{{Wikispecies}}
{{destacado|pl}}
 
==Referencias==
{{listaref}}
 
[[Categoría:Pinus]]
 
[[ar:صنوبر]]
[[az:Şam (ağac)]]
[[be:Хвоя]]
[[bg:Бор]]
[[ca:Pi (arbre)]]
[[ceb:Pino]]
[[cs:Borovice]]
[[da:Fyrreslægten]]
[[de:Kiefern]]
[[el:Πεύκο]]
[[en:Pine]]
[[eo:Pino]]
[[et:Mänd]]
[[eu:Pinu]]
[[fi:Männyt]]
[[fr:Pin (plante)]]
[[gl:Piñeiro]]
[[he:אורן]]
[[hi:चीड़]]
[[hsb:Chójna]]
[[hu:Répafenyő]]
[[id:Tusam]]
[[it:Pinus]]
[[ja:マツ]]
[[ka:ფიჭვი]]
[[ko:소나무속]]
[[kv:Пожӧм]]
[[la:Pinus]]
[[lt:Pušis]]
[[nl:Pinus]]
[[nn:Furuslekta]]
[[no:Furuslekten]]
[[pdc:Beintbaam]]
[[pl:Sosna]]
[[pt:Pinheiro]]
[[qu:Pinu]]
[[ro:Pin (arbore)]]
[[ru:Сосна]]
[[sah:Бэс]]
[[simple:Pine]]
[[sl:Bor (drevo)]]
[[sr:Бор (биљка)]]
[[stq:Fjuurenboom]]
[[sv:Tallsläktet]]
[[te:పైన్]]
[[tl:Pino]]
[[tr:Çam]]
[[uk:Сосна]]
[[yi:סאסנע]]
[[zh:松屬]]