Cohors V Breucorum equitata civium Romanorum

La Cohors V Breucorum equitata civium Romanorum fue una unidad auxilia de infantería del ejército del Imperio romano del tipo cohors quinquagenaria equitata, cuya existencia está atestiguada desde la segunda mitad del siglo I hasta mediados del siglo III.

Cohors V Breucorum equitata civium Romanorum
Activa Desde 55 hasta mediados del siglo III.
País Imperio romano
Tipo Cohors quinquagenaria equitata
Función Infantería pesada
Tamaño Variable, aprox. 500
Parte de 6 centurias de 80 infantes, dirigidas por sendos centuriones, y 4 turmas de 30 jinetes, al mando de sendos deuriones, a las órdenes de un Praefectus cohortis
Acuartelamiento
Guerras y batallas
  • Guerras marcomanas de Marco Aurelio y Cómodo
  • Guerras fronterizas del Danubio de Caracalla, Alejandro Severo, Maximino el Tracio, Gordiano III y Filipo el Árabe
  • Reclutamiento editar

    Esta cohorte fue reclutada por orden de Nerón en el año 55[1]​ de entre los miembros del pueblo de los Breuci, quienes habitaban el valle del río Sava en la provincia romana de Pannonia, concretamente en la zona que desde Adriano entraría a formar parte de la provincia Pannonia Inferior. Su reclutamiento se debió a la necesidad de reforzar la frontera del Danubio, de la que su predecesor, el emperador Claudio, había sacado unidades auxiliares para la conquista de Britania.

    La unidad fue asignada la provincia Panonia, en algún fuerte próximo a la base legionaria de Carnuntum (Petronell, Austria), lugar en el que se constata la presencia de dos soldados de la unidad, uno anónimo[2]​ y otro llamado Véneto,[3]​ y ambas inscripciones permiten asegurar que la unidad era equitata y que portaba el título de civium romanorum, tal vez asignado por Domiciano durante sus operaciones en el Danubio contra el reino de Dacia.

    La presencia de la unidad en Pannonia esta también atestiguada por un diploma militar de 80.[4]

    Desde finales del siglo I hasta mediados del III editar

     
    Ladrillo romano con figlina de la Cohorte procedente del castellum de Passau (Alemania).

    Terminada la guerra dacia de Domiciano, este emperador decidó traladar la guarnición de la cohorte a la vecina provincia de Nórico, donde aparece atestiguada en un diploma de 95,[5]​ y allí permanecía bajo Adriano en 135-138[6]​ y bajo Antonino Pío en 156[7]​ y 157.[8]

    De su estancia en Nórico, también tenemos constancia en la primera mitad del siglo II a través de uno de sus soldados, Suro hijo de Brición,[9]​ y a comienzos del III con el veterano Aurelio Saturio.[10]​ Por su parte, el caballero romano itálico Tito Acilio Florentino dirigió en esa provincia la cohorte en algún momento del siglo II.[11]

    La unidad fue desplazada a la vecina provincia de Recia a finales del siglo II, donde aparece atestigua en la base de Boiodurum mediante un ladrillo con su figlina.[12]​, y de esa provincia procede el último testimonio de la cohorte, fechado entre 244 y 249, bajo Filipo el Árabe, cuando a su frente estuvo el tribuno Septimio Claudiano,[13]​ lo que parece indicar que fue transformada de cohorte equitata quingenaria en cohorte peditata miliaria.

    La unidad debió ser destruida poco después, durante las invasiones de los alamanes de 260 en adelante.

    Véase también editar

    Bibliografía editar

    Notas editar

    1. El primer testimonio datado de la unidad es un Diploma militaris de 80, bajo Domiciano, por lo que fue reclutada 25 años antes, en 55. Cfr. infra CIL XVI 26.
    2. RHP 268 = MaCarnuntum 286, Bad Deutsch-Altenburg (Austria): -----mil(es)] / coh(ortis) [V Breuc(orum)] / c(ivium) R(omanorum) eq(uitatae) dup(licarius) / an(norum) XXX / stip(endiorum) XIII / h(ic) s(itus) e(st) / Titus optio / h(eres) p(osuit)
    3. MaCarnuntum 287 = RHP 267 = AE 1973, 425 = AE 2016, 1254, Petronell (Austtia): Veneto / Liccei f(ilius) mi(les) / coh(ortis) V Breu/cor(um) c(ivium) R(omanorum) eq(uitatae) / an(norum) XXV st(ipendiorum) / VI h(ic) s(itus) e(st) / Ventus f/rater pos(u)it
    4. CIL XVI 26, Klosterneuburg (Austria): Imp(erator) Titus Caesar divi Vespasiani f(ilius) Vespasianus / Augustus pontifex maximus tribunic(ia) potestat(e) / VIIII imp(erator) XV p(ater) p(atriae) censor co(n)s(ul) VIII / iis qui militaverunt equi[te]s et pedites in alis / quattuor et cohortibus d[ecem] et tribus I Ar(a)va/corum I civium Romanor[um II] Ar(a)vacorum Fron/[to]niana I Alpinorum I Montanorum I Nori/[cor]um I Lepidiana I Augusta Ituraeorum II Lu/[censi]um I Alpinorum I Britannica II Astu/[rum et] Callaecorum II Hispanorum III Thra/[cum V] Breucorum VIII Raetorum quae sunt / in Pannonia sub T(ito) Atilio Rufo quinis et vic[e]/nis pluribusve stipendiis emeritis dimissis / honesta missione item iis qui militant in a/lis duabus I civium Romanorum et II Ar(a)va/corum et coh(o)rte VIII Raetorum et sunt sub eo/dem emeritis quinis et vicenis stipend[iis] // quorum nomina subscripta sunt ipsis [li]/beris posterisque eorum civitatem dedit et / conubium cum {cum} uxoribus quas [tun]c ha/buissent cum est civitas iis data aut s[i q]ui cae/libes essent cum iis quas postea duxissent dum/taxat singuli singulas Idibus Iuni(i)s / L(ucio) Lamia Plautio Aeliano / [C(aio) Mario] Marcello Octavio Publio Cluvio Rufo / co(n)s(ulibus) / [coho]rt(is) I Mon[t]anorum cui prae(e)st / [Sex(tus) Ne]rianus Sex(ti) f(ilius) Clu(stumina) Clemens / ex peditibus / [Soio]ni Muscelli f(ilio) Besso / [des]criptum et recognit[um] ex tabula ae/nea quae fixa est Romae in Capitolio // Imp(erator) Titus Caesa[r divi Vespasia]ni f(ilius) Vespasia/nus Augustus [pontifex max]imus tribunic(ia) / potestat(e) VIIII im[p(erator) XV p(ater) p(atriae) cens]or co(n)s(ul) VIII / iis qui militaver[unt equite]s et pedites in / alis quattuor et co[horti]bus decem et tri/bus I Ar(a)vacorum I civium Romanorum II Ar(a)/vacorum Frontoniana I Alpinorum I Monta/norum I Noricorum I Lepidiana I Augusta / Ituraeorum I(I) Lucensium I Alpinorum I / Britannica II Asturum et Callaecorum II / Hispanorum III Thracum V Breucorum VIII / Raetorum quae sun{n}t in Pannonia sub T(ito) / Atilio Rufo quinis et vicenis pluribusve sti/pendiis emeritis dimissis honesta missio/ne item iis qui militant in alis duabus / I civium Ro[ma]norum et II Ar(a)vacorum et / coh(o)rte VIII Raetorum et sunt sub eodem / emeritis quinis et vicenis stipendiis quo/rum nom[ina] subscripta sunt ipsis li/beris p[oste]risque eorum civitatem / dedit et [conubi]um cum uxoribus quas tunc / habuis[sent] cum est civitas iis data / aut si qu[i ca]elibes essent cum <i=E>is quas / postea duxissent dumtaxat singuli / singulas Idibus Iuni(i)s / L(ucio) Lamia Plautio Aeliano / C(aio) Mario Marcello Octavio Publio Cluvio Rufo / co(n)s(ulibus) / cohort(is) I Montanorum cui prae(e)st / Sex(tus) Nerianus Sex(ti) f(ilius) Clu(stumina) Clemens / ex peditibus / Soioni Muscelli f(ilio) Besso / descriptum et recognitum ex tabula aenea / quae fixa est Romae in Capitolio post ae/dem Fidei p(opuli) R(omani) in muro // L(uci) Pulli Sperati / [---]atini Rufi / [---] Eutrapeli / [---]di Sementivi / P(ubli) Manli Lauri / M(arci) Stlacci Phileti / L(uci) Pulli Ianuar(i)
    5. AE 2009, 993, Stein (Austria): [Imp(erator) Caesar divi Vespasia]ni f(ilius) Domitian[us] / [Augustus Germanicus p]ontifex maxi[mus] / [tribunicia potestate XII]II imp(erator) XXII co(n)s(ul) / [XVII censor] perpetuus p(ater) [p(atriae)] / [equitibus et militbus qui m]ilitant in al[a] / [et cohortibus tribus I T]hracum victr[ix] / [et I Flavia Brittonum et] IIII Tungror[um] / [et V Breucorum et sunt in] Norico sub [ // civitatem dedit et conubium cum] / uxoribus q[uas tunc habuissent cum est civitas] / iis data aut si qui cael[ibes essent cum iis quas] / postea duxissent dum[taxat singuli singulas] / a(nte) d(iem) V[---] / P(ublio) Ducenio Verre A(ulo) Buci[o Lappio Maximo II co(n)s(ulibus)] / cohort(is) I Flaviae B[rittonum cui praeest] / M(arcus) Iulius [---] / [ex pedite(?)] / [P]rimo E[-----
    6. RMD II, 93 = AE 1988, 915 = AE 1995, 1219, Albing (Austria): [Imp(erator) Caes(ar) divi Tr]aiani Part[hici f(ilius) divi] / [Nervae nepos Tr]aianus Had[rianus Aug(ustus)] / [pont(ifex) max(imus) tri]b(unicia) potest(ate) XX[--- co(n)s(ul) III p(ater) p(atriae)] / [equitib(us) et pediti]b(us) qui milit(averunt) [in alis III et] / [coh(ortibus) VI quae app]ell(antur) I Comma[gen(orum) et I] / [Aug(usta) et] / [Pannon(iorum)] Tampian(a) et [V Breuc(orum) c(ivium) R(omanorum) / [eq(uitata) et I Fl(avia) Bri]t(onum) et II Batav(orum) [et I Ast(urum) et] / [II Thra(cum) et I Tung(rorum) oo(miliaria) vex(illatio) e]t sunt in N[orico sub] / [Lisinio Sabino --- XXV plur]ibu[s // ] / Tung(rorum) oo(miliaria) [vexil(latio) et sunt in Norico] / sub Lisin[io Sabino XXV plurib(us)ve stip(endiis)] / eme(ritis) dim(issis) h[on(esta) miss(ione) quor(um) nomina subscripta] / sunt ips(is) [-----
    7. AE 2015, 1892: [Imp(erator) Caes(ar) d]ivi Hadriani f(ilius) divi Trai/[ani Parth]ic(i) nep(os) divi Nervae pron(epos) / [T(itus) Aelius Had]rianus Antoninus Aug(ustus) p(atriae?) / [Pius(?) pont(ifex) max(imus)] tr(ibunicia) pot(estate) XX imp(erator) II co(n)s(ul) IIII p(ater) / [equit(ibus) et pe]dit(ibus) qui milit(averunt) in alis III / [quae app(ellantur) I] Commag(enorum) oo(miliaria) sag(ittariorum) e[t I Aug(usta) Thr]/[ac(um) et I Pan]non(iorum) Tampian(a) et coh(ortibus) VI I / [Ast(urum) et V B]reucor(um) et I Flav(ia) Britton(um) et] / [II Thrac(um) et II] Batav(orum) oo(miliaria) vex(illatio) c(ivium) R(omanorum) et I Aelia / [Britton(um) et s]unt in Norico sub Usenio / [Secundo pr]oc(uratore) quinq(ue) et vigint(i) stip/[end(iis) emer(itis) di]miss(is) honest(a) mission(e) / [quorum n]omin(a) subscript(a) su[nt civitatem Romanam qui // quae] app(ellantur) I Comm[a(genorum) s]ag(ittariorum) oo(miliaria) et I [Aug(usta) Thrac(um) et I Pann(oniorum)] / T(a)mp(iana) et coh(ortibus) VI I Ast(urum) [et V Breuc(orum) et I Fl(avia) Br(ittonum)] / et II Thrac(um) et II Bat(avorum) oo(miliaria) v[ex(illatio) c(ivium) R(omanorum) et I Ael(ia) Britt(onum)] / et sunt in Norico s[ub Usenio Secundo] / proc(uratore) XXV stip(endiis) em(eritis) [dim(issis) hon(esta) miss(ione) quor(um) nom(ina)] subscr(ipta) sunt civ(itatem) R[om(anam) qui eor(um) non haber(ent) / dedit et conub(ium) cu[m ux(oribus) quas tunc habuiss(ent)] / cum est civ(itas) i(i)s dat(a) [aut cum iis quas postea] / duxi(ssent) dumtaxa[t singulis]
    8. AE 2012, 1080, Zwentendorf an der Donau (Austria); [Imp(erator) Caes(ar) divi Hadrian]i f(ilius) divi Tra/[iani Parthic(i) nep(os) divi] Nervae pronep(os) / [T(itus) Aelius Hadrianus Anto]ninus Aug(ustus) Pius / [pont(ifex) max(imus) trib(unicia) pot(estate) XXI(?) imp(erator) II] co(n)s(ul) IV p(ater) p(atriae) / [equitib(us) et ped(itibus) qui] milit(averunt) in alis III / [quae appel(lantur) I Commag(enorum)] oo(miliaria) sag(ittariorum) et Aug(usta) / [Thrac(um) et I Pannonio(rum)] Tampian(a) et / [coh(ortibus) VIII(?) V Breuc]or(um) et I Flav(ia) / [Britton(um) et II Thrac(um) et] II Batav(orum) oo(miliaria) vex(illariorum) / [c(ivium) R(omanorum) --- et] II Thrac(um) et II Ba[tav(orum) oo(miliaria) --- etI Ae]lia Britt(onum) / [oo(miliaria) et sunt in Nor(ico) sub] Usenio Secun/[do proc(uratore) quinq(ue) et vigi]nt(i) stipend(iis) / [emer(itis) dimis(sis) ho]nest(a) mission(e) / [quorum nomin(a) su]bscript(a) sunt / [civit(atem) Rom(anam) qui eor]um non haber(ent) / [dedit // civitat(em)] / Roman(am) qui eorum non ha[ber(ent) dedit et conub(ium)] / cum uxor(ibus) quas tunc hab[uiss(ent) cum est civit(as)] / iis data aut cum i(i)s quas p[ost(ea) duxiss(ent) dum]/taxat singulis
    9. CIL III 5086, Preims (Austria): Surus Bricio(nis? filius) viv(us) f(ecit) / sibi et Tertiae E[---] / f(iliae) uxor(i) et Quarto fil(io) / mil(iti) c(o)hor(tis) V Breuc(orum)
    10. CIL III 5472, Landschach (Austria): D(is) M(anibus) perpetu(a)e securita/ti Aur(elius) Saturio vet(eranus) co(ho)r(tis) / V Breucorum v(ivus) f(ecit) s(ibi) et Cl(audiae) / Faustin(a)e con(iugi) o(bitae) an(norum) LX
    11. CIL X 6102, Formia (Italia): -----] / T(ito) Acilio P(ubli) f(ilio) An(iensi) / Florentino / equo publ(ico) praef(ecto) coh(ortis) / V Breucorum / Formiani omnium / ordinum viri / quod is testamento suo / HS C m(ilia) n(ummum) legaverit ex qua / summa tensae Minervae / ex argenti libris centum / [c]um parergis suis to[tis] / [fierent]
    12. AE 1998, 1008, Passau (Alemania: [C]oh(ortis) V Br(eucorum)
    13. CIL III 5613 = CIL III 11781, Weihmorting (Alemania): Noreiae [Aug(ustae?)] / sacrum [Sep]/timius C[lau]/dianus t[ribu]/nus co[h(ortis) V] / Breuc(orum) [[Phi[lippi]]]/anae pro s[e et suis] / v(otum) r(eddidit) l(ibens) l(aetus) [m(erito)]