Legio XXIX

Legión XXIX de Julio César y Octavio

La Legio XXIX (en español, "vigésimonovena legión") fue una legión romana de finales de la república Romana con una breve existencia, de menos de una generación. Su símbolo fue el águila atrapando entre sus garras una serpiente. El numeral XXIX le fue asignado al ser reclutada para la guerra civil entre César y Pompeyo y formar parte de las legiones cesarianas desde la XX hasta la XLI.

Legio XXIX

Águila capturando una serpiente en el arco de los Sergios en Pula (Croacia)
Activa Desde 49 a. C. hasta 30 a. C..
País República Romana
Fidelidad Julio César y Octavio
Tipo Legión romana (mariana)
Función Infantería pesada
Tamaño Variada a lo largo del tiempo. Efectivos totales teóricos: 6000 infantes
Cultura e historia
Mascota Águila capturando una serpiente
Guerras y batallas
Batalla de Tapso; batalla de Filipos; batalla de Actium.

Historia editar

Esta legión fue reclutada en el norte de Italia por Julio César en 49 a. C., al comienzo de la guerra civil contra Pompeyo[1]​ para poder complementar a sus legiones veteranas de la Guerra de las Galias después de las operaciones realizadas en Hispania, que culminaron con la victoria de César en la batalla de Ilerda.

La nueva legión fue desplegada en el sur de Italia para poder apoyar las operaciones de César en Grecia, culminadas en su gran victoria en la batalla de Farsalia. Cuando los pompeyanos, encabezados por Catón de Útica consiguieron organizarse en el norte de África, César decidió invadir este territorio, para lo cual organizó un desembarco y traslado un importante ejército hasta Adrumento, trasportando, entre otras legiones, a la Legio XXIX. En este caso, se utilizaron veteranos de la Legio VI de César, la futura Ferrata para poder encuadrar a los nuevos reclutas.[2]

La batalla decisiva se libró en Tapso, desplegando César la Legio XXIX en el centro del dispositivo.[3][4]​ Vencidos sus enemigos, la unidad permaneció de guarnición en África.

Asesinado César en 44 a. C., la Legio XXIX fue incorporada al ejército de su sucesor y sobrino, Octavio; debió integrarse en el ejército de los triunviros que derrotó a los tiranicidas en la batalla de Filipos. Se mantuvo en las filas de Octavio y fue utilizada por última vez en la definitiva batalla de Actium, en la cual Marco Antonio y Cleopatra fueron derrotados y así Octavio se hizo con el dominio del mundo romano.

La unidad fue licenciada en 30 a. C.[5]​ y sus veteranos recibieron tierras en el noreste de Italia, concretamente en Castrum Novum en la Regio V Picenum, donde conocemos a uno de sus veteranos llamado Pío,[6]​ y en la colonia Pola en la Regio X Venetia et Histria, en la cual conocemos a uno de sus tribunos, Lucio Sergio Lépido,[7]​ en cuyo honor fue erigido el arco de triunfo conocido como arco de los Sergios, decorado en intradós del arco con un relieve en el que aparece un águila atacando a una serpiente, símbolo de su antigua legión.

Véase también editar

Notas editar

  1. César, Bell. Civ. III, 87: Hunc Labienus excepit et, cum Caesaris copias despiceret, Pompei consilium summis laudibus efferret, "noli," inquit, "existimare, Pompei, hunc esse exercitum, qui Galliam Germaniamque devicerit. Omnibus interfui proeliis neque temere incognitam rem pronuntio. Perexigua pars illius exercitus superest; magna pars deperiit, quod accidere tot proeliis fuit necesse, multos autumni pestilentia in Italia consumpsit, multi domum discesserunt, multi sunt relicti in continenti. An non audistis ex eis, qui per causam valetudinis remanserunt, cohortes esse Brundisi factas? Hae copiae, quas videtis, ex dilectibus horum annorum in citeriore Gallia sunt refectae, et plerique sunt ex coloniis Transpadanis. Ac tamen quod fuit roboris duobus proeliis Dyrrachinis interiit." Haec cum dixisset, iuravit se nisi victorem in castra non reversurum reliquosque, ut idem facerent, hortatus est. Hoc laudans Pompeius idem iuravit; nec vero ex reliquis fuit quisquam, qui iurare dubitaret. Haec cum facta sunt in consilio, magna spe et laetitia omnium discessum est; ac iam animo victoriam praecipiebant, quod de re tanta et a tam perito imperatore nihil frustra confirmari videbatur.
  2. Así parece indicarlo la inscripción AE 1931, 95, Scansano (Italia): -----]s Fabia/[nus(?) --- S]ab(atina) M(arci) f(ilius) / [---] mil(es?) le(gionum) VI et XXIX / [---]VVVVVG[---] / [--- f]ecit suisque / [---] curavit // Petronia / Ti(beri) f(ilia) Mat(?)
  3. B. afr.. 60, 1: Caesaris autem acies hoc modo fuit collocata: ut ab sinistro eius cornu ordiar et ad dextrum perveniam, habuit legionem X et VIIII in sinistro cornu, XXV XXVIII XIII XIV XXVIIII XXVI in media acie.
  4. B. afr. 81: Quo postquam Caesar pervenit et animadvertit aciem pro vallo Scipionis [contra] elephantis dextro sinistroque cornu collocatis, et nihilo minus partem militum castra non ignaviter munire, ipse acie triplici collocata, legione X + secundaque dextro cornu, VIII et VIIII sinistro oppositis, quinque legiones + in quarta acie ad ipsa cornua quinis cohortibus contra bestias collocatis, sagittariis funditoribus in utrisque cornibus dispositis, levique armatura inter equites interiecta, ipse pedibus circum milites concursans virtutesque veteranorum proeliaque superiora commemorans blandeque appellans animos eorum excitabat. Tirones autem qui numquam in acie dimicassent, hortabatur ut veteranorum virtutem aemularentur eorumque famam locum nomen victoria parta cuperent possidere.
  5. Res Gestae, 16, 1: Pecuniam pro agris quos in consulatu meo quarto et postea consulibus M. Crasso et Cn. Lentulo Augure adsignavi militibus solvi municipis; ea summa sestertium circiter sexsiens milliens fuit quam pro Italicis praedis numeravi, et circiter bis milliens et sescentiens quod pro agris provincialibus solvi.
  6. AE 2009, 303, Giulianova (Italia): [---]arius / [---] Mae(cia) Pius / [mil(es?) l]egionis XXIX / [A(nnorum) --] hic sepul(tus) est in suo
  7. CIL V 50 = CIL V *582,12 = CIL V *582,13 = CIL V *582,14 = InscrIt. 10-1, 72, Pula (Croacia): L(ucius) Sergius C(ai) f(ilius) / aed(ilis) IIvir // Salvia Postuma Sergi // L(ucius) Sergius L(uci) f(ilius) / Lepidus aed(ilis) / tr(ibunus) mil(itum) leg(ionis) XXIX // Cn(aeus) Sergius C(ai) f(ilius) / aed(ilis) IIvir quinq(uennalis) // Salvia Postuma Sergi de sua pecunia

Bibliografía editar

  • L. Keepie, The Making of the Roman Army: From Republic to Empire, Oklahoma, 1984, pp. 104-105. ISBN 978-0806130149
  • E. Ritterling, "Legio XIX", RE vol. XII, 2, Stuttgart, 1925, col. 1821.
  • J. Rodríguez González, "Legio XXVIIII", Historia de las legiones romanas, Signifer libros, vol. I, Madrid, 2001, pp.428-429, ISBN 978-84-931207-8-2